17. maj 2023
Pissassarfik
Assi: ADHD aamma autisme pillugu workshop ingerlanneqarmat peqataasut.
Pissassarfimmi atorfillit pingasut: Nuna tamakkerlugu pillorissaanermi immikkut akisussaasoq, isumaginninnermi perorsaasoq aamma Nuna tamakkerlugu timimik sungiusaanermi immikkut akisussaasoq, piffissami 16.- 21. Apriili 2023 Tasiilamiipput.
Angalanermi suliassaqarfiit assigiinngitsut pulaarneqarput, ilaatigut atuarfik aamma meeqqat angerlarsimaffiat.
ADHD aamma autisme pillugit ulluni marlunni ikorfartortinut aamma qanigisaasunut Kalaallisut workshop ingerlanneqarpoq. Peqataasut 25-it ADHD aamma autisme pillugit ilisimasaqarnerulerput, kiisalu taakku nappaatit suussusaannut unamminarsinnaasut assigiinngitsut pilersartut pillugit pitsaanerusumik iliuuseqarfiginissaannut sakkussanik pissarsipput, aammattaaq Workshoppimi pitsaasumik iluaqutaasinnaasunik oqallittoqarpoq.
Angalasartut Tasiilami aamma innuttaasunik naapitsipput, ilaatigut innuttaasunik Pissassarfimmut pissassariarsimasunik malitseqartitsilluni naapitsisoqarpoq, aammattaaq innuttaasut suli pissassariarsimanngitsut pinginnaanngorsaqqinneqarnissaannut pisariaqartitaannik nalilersuiffigineqarlutik.
ADHD aamma autisme pillugit workshoppimut peqataasut naliliinerat:
“Akimorluta ataatsimoornitsinni allat isumaat, misilittagaat paasillugit pissarsiaqarnaqaaq. Sullissisutut innarluuteqarnermut tunngasunik suliaqarninni ilisimalikkakka paasisakka aallaavigalugit sullissininnut sakkussaqarlualerpunga. Suliffeqarfiit akornanni suliassagut pillugit, aamma sullitannut suliat pillugit workshoppernerput qaninnerulersitsivoq. Paasisat annertummata, siunissaq eqqarsaatigalugu qilanaarnarpoq allanik assingusunik takkuttoqarnissaa.”- Taama Oqaaseqarpoq Efraim Pape, BFA Tasiilaq, Kommuneqarfik Sermersooq.
“Tappiffiginikuunngisakka eqqummaariffigilerpakka, assersuutigalugu siornatigut atuartup pissusilersuutaanik eqqartuisarpugut kisianni paasisinnaanagu sooq taama innersoq, sulinitsinnilu iliuusissatut aallaavissaq nalusarlugu. Pikkorissarnitsinni ulloq siulleq assersuutigalugu sullitatta ilaata meeqqap pissusilersuutigisartagai ersarissiartuleramik, ullup aappaani pissusilersuutigisartagai malillugit ADHD-qarsinnaanneranut ilimasunnera sakkortunerulerpoq, taamaalilluni maanna paasisagut aallaavigalugit iliuuseqarsinnaalerpugut eqqarsaatigiinnarnagu, taamaalilluni suleriusissaqarneq suussusiliinissamut ammaanneqarpoq.- Workshoppernernitsinni angajoqqaat qisuariaataasa ilai tupinnanngillat, angajoqqaat qanimut eqqartueqatigalugit paasisaqarnarpoq aamma angajoqqaanit ilikkagaqarpunga. Workshoppernerput torrattutut nalilerpara, maannami sakkussaqalerpugut meeqqat sullitatta pisariaqartitsinerat aallaavigalugu tulluuttumik sinaakkusersuinissatsinnut. Saqqummiisorput qujaffigerujussuarpara pikkoringaarmat” - Louis Jonathan, Specialklassemi ilinniartitsisoq, Tasiilami Alivarpik.
“Ikorfartortitut sulininni takusinnaanngisakka takusalerpakka, soorlu sullitap aallaamanerani, imaluunniit pisussaqartillugu pisussap pinngitsoornerani sullitap isummaminik uniuuttoorluni pakatsilluni qisuariaatigisartagai sakkortuut paasisaqarfigivakka, aamma iliuusissat ilikkarpakka. Sulininni sakkussat atorluarsinnaaqaakka paasisaqarnaqaaq, ikioqatigiinneq pioreersoq annertunerulerpoq. Assersuutigalugu sullitama angajoqqaavalu qanimut suleqatigiilluarpugut, maanna suli sukkanerusumik ersarinnerusumillu iliuuseqaqatigiittalerpugut qaninnerulerluta. Qujavunga peqataaninnut, nuanneqaaq sakimminarlunilu, amikkitsinarpoq pissarsiaqarnagaarmat.”- Veronica Jonathansen, atuarfimmi ikorfartorti, Tasiilami Alivarpi.
“Nuannaarutigeqaara aamma tupaallaatigivara taamatut Tasiilami periarfissinneqarnerput. Uanga qitornama autismeqarnera peqqutigalugu napparsimallunga sulinngiffeqarneq aallartikkigalu Workshop ingerlanneqarmat peqataavunga. Siornatigut eqqarsaatigisarsimanngilara autismeqartut qanoq eqqarsartariaaseqarnersut, paasisaqarpunga aamma qitornama qisuariaatigisartagai inissippakka. Uanga iliuuserisarsimasakka isummanni eqqortuusut, sunaaffa autismeqartumut kukkusumik oqaaseqarlutalu iliuuseqartarsimasugut, taamaattumik ilaanni qitornarput sakkortuumik qisuariartarpoq.- Paasivara allatut periuseqarluni nassuiaaneq, paasinartumik paasititsineq, oqariaatsit, soorlu apeqqutit ersarissut meeqqamut tulluartuusut, pilersaaruteqarnermi aqagumut pisussat eqqaanagit, piffissamik ataasiakkaarineq, aamma meeraq akuliutitinngikkaluarlugu inersimasut akornanni meeqqamut pilersaarusiorsinnaaneq paasisaqarfigivara. Paasisagut tamaasa pissarsiaqaatigeqaakka.
Tasiilami pisariaqartitsineq annertummat kissaatiginaraluarpoq angajoqqaat amerlanerusut peqataasimasinnaanerat. Eqimattakkaarluta oqaloqatigiinnitsinni eqqartorparput meeqqat immikkut pisariaqartitsisunut suussusiliigasuartarnissaq pisariaqartoq. Meeqqat, inuusuttullumi ukiukitsillugit suussusiliinermi ukiukinneranniit ikiorluarneqarsinnaammata.
ADHD aamma autisme assigiinngimmata taamatut sammisaqarnerup ullui amerlanerusinnaagaluarput. Qilanaarpunga taamatut periarfissaqaqqilernissatsinnut. Qujanaqaaq aamma iluarpoq Workshoppernitsinni Kalaallisut oqaatsivut atorneqarlutillu atoratsigit, qujaqaangalu taamatut uigalu periarfissinneqaratta, imaannaanngittaqaarmi avitseqatissaqarani, assut iluaqutaaqaaq iliuusissanik ilisimasaqalerneq.”- Taama oqaaseqarpoq angajoqqaaq peqataasoq Johanne Bak Hansen.
“Assorujuk iluarisimaarpara, iliuusissanik atorluarsinnaasatsinnik tuniorarneqarluarnerput, soorlu apeqqutit ammasut `suit`, saaffiginnittariaaseq, meeqqamut tulluuttumik nassuiaasinnaaneq aamma inorsarnanngitsumik. Ulluinnarni sulininni nalorsartarsimavunga, maanna nalorsarneq peermat toqqissisimanarnerulerpoq, ilaatigummi sulinermi sullitaq pillugu iliuusissat nalorninarsinerani eqqarsaatit soraareeraluarluni ingerlarsortarmata. Iliuusissat paasisaqarfigalugit maanna toqqissisimanarnerusumik sinaakkutilimmik attaveqaqatigiissinnaalerpugut, uannuinnaanngitsoq aamma meeqqamut sunniuteqarluassaqaaq, aamma klassi tamaat eqqarsaatigalugu.
Angajoqqaat peqatigineranni aamma erserpoq atuarfiup angerlarsimaffiullu akornanni ersarinnerusumik malitassaqalernissaq. Qularnanngilaq maanna suleqatigiilluaraluarluta suli pitsaanerusumik suleqatigiillualernissarput. Paasisagut ilisimalikkagut atorluarsinnaasattalu ilai ukiaru ukioq atuarfiusup nutaap aallartinnissaanut piareersarnermi pilersaarutitut ilanngutissavagut.”- Taama oqaaseqarpoq Anso Ramsøe-Larsen, Timelære, Tasiilami Alivarpi.
“Pissassarfiup angalasartui Tasiilamiinnitsinni, qanigisaasunut sullissisunullu ulluni marlunni saqqummiinermik neqerooruteqarpugut, uanga perorsaasutut susassareqatigiinnut ADHD aamma autisme pillugit iliuusissat kiisalu sakkussat pingaarnersiorlugit qanoq sulinermi atorneqarsinnaaneri saqqummiuppakka.
Peqataasunit saqqummiineq tigulluarneqarpoq iluaqutaallualereerlunilu. Neriuutigaara qanigisaasut sullissisullu Tasiilami, ilisimalikkatik atorluarumaaraat kiisalu iluaqutigiumaaraat”.- Taama oqaaseqarpoq: Kuuna Inûsugtok´, Isumaginninnermi perorsaasoq, Pissassarfik.